‘Arif (عارف): Knower of Allah @ a person blessed with ma’rifah
Aurad (أوراد): Plural for wirid @ a compilation of zikr and wirid
Bai’ah (بيعة): A promise between murid and shaykh to obey Allah and Rasul
Baqa’ (بقاء): Outwardly, constantly practice noble manners. Inwardly, always remain with Allah
Fana’ (فناء): Outwardly lost all bad manners. Inwardly, lost consciousness and all human traits.
Ghaflah (غفلة): Heedless from remembering Allah
Hal (حال): Inner side or spiritual condition experienced by murid as a bless from Allah like ikhlas (sincerity in worship)
Hijab (حجاب): Spiritual obstruction
Himmah (همة): Determination
Jazbah (جذبة): Spiritual attraction toward Allah
Kasyf (كشف): Revelation of unseen elements
Khalwat/ ‘Uzlah (خلوة/ عزلة): Solitary, to perform zikr (remembrance of Allah) and to get close with Him
Khidmah (خدمة): Serve the shaykh
Ma’rifah (معرفة): The knowledge about Allah, obtained spiritually by chosen Sufis.
Maqam (مقام): A stage or condition experienced by a murid as a result from his effort (mujahadah) like taubat (repentance)
Mujahadah (مجاهدة): An effort to control the nafs (self)
Muraqabah (مراقبة): Aware that Allah is always observing
Murid/ Salik/ Sa-ir (مريد/ سالك/ سائر)- The names or terms to a person who initiate into tariqah under the guidance of a shaykh
Musyahadah (مشاهدة): Witnessing the Greatness of Allah with heart (spiritually)
Shaykh/ Mursyid (شيخ/ مرشد): A leader/ guider in tariqah
Suhbah (صحبة): To company with a shaykh
Tahalli (تحلي): Attribute oneself with noble traits
Tajalli (تجلي): Witnessing Allah with heart
Takhalli (تخلي): Clean oneself from bad traits
Tariqah (طريقة): A special way/ methods to obtain the blessing of Allah @ tasawwuf institution led by a shaykh
Tazkiyyah (تزكية): Purification (of heart)
Zuhd (زهد): Putting the world only in the hand grasp not in the heart. (Worldly matters do not corrupt one’s heart)
Monday, October 26, 2009
Istilah Tasawwuf (dipermudahkan)
‘Arif (عارف): Yang mengenal Allah SWT @ orang yang dikurniakan ma’rifah
Aurad (أوراد): Jamak bagi wirid @ himpunan zikir dan wirid
Bai’ah (بيعة): Perjanjian antara murid dengan shaykh untuk mentaati Allah SWT.dan rasul-Nya
Baqa’ (بقاء): Secara zahiriyah kekalnya segala akhlak mulia. Hakikatnya kekal bersama Allah SWT
Fana’ (فناء): Secara zahiriah hilangnya segala akhlak buruk.Hakikatnya hilang kesedaran dan segala sifat manusia.
Ghaflah (غفلة): Lalai dari mengingati Allah SWT
Hal (حال): Keadaan dalaman yg dialami oleh seorang murid sebagai anugerah daripada Allah SWT seperti ikhlas
Hijab (حجاب): Halangan kerohanian
Himmah (همة): Keazaman/ Semangat
Jazbah (جذبة): Tarikan kerohanian kepada Allah
Kasyf (كشف):Tersingkapnya perkara ghaib kepada seseorang
Khalwat/ ‘Uzlah (خلوة/ عزلة): Menyendiri untuk berzikir dan mendekatkan diri kepada Allah
Khidmah (خدمة): Berbakti kepada shaykh
Ma’rifah (معرفة): Pengetahuan tentang Allah, dicapai secara kerohanian oleh pengamal tariqah dipilih oleh Allah
Maqam (مقام): Keadaan yang dialami oleh murid sebagai hasil daripada mujahadahnya seperti taubat
Mujahadah (مجاهدة): Usaha melawan hawa nafsu
Muraqabah (مراقبة): Menyedari bahwa Allah SWT. sentiasa memerhatinya
Murid/ Salik/ Sa-ir (مريد/ سالك/ سائر)- Gelaran atau istilah nama seseeorang yang mengambil jalan kesufian/ tariqat dengan bimbingan seorang shaykh
Musyahadah (مشاهدة): Menyaksikan keagungan Allah SWT.dengan hati
Shaykh/ Mursyid (شيخ/ مرشد): Pemimpin dan pembimbing dalam tarekat tasawwuf
Suhbah (صحبة): Bersahabat @ mendampingi shaykh
Tahalli (تحلي): Menghiasi diri dgn sifat yang baik
Tajalli (تجلي): Penyaksian keagungan Allah SWT dengan hati
Takhalli (تخلي): Penyucian diri daripada sifat buruk
Tariqah (طريقة): Jalan/ Cara khusus menuju Allah dan redhanya @ Institusi tasawwuf dipimpin oleh seorang shaykh
Tazkiyyah (تزكية): Penyucian jiwa
Zuhd (زهد): Meletakkan dunia hanya di tangan tidak di hati
Aurad (أوراد): Jamak bagi wirid @ himpunan zikir dan wirid
Bai’ah (بيعة): Perjanjian antara murid dengan shaykh untuk mentaati Allah SWT.dan rasul-Nya
Baqa’ (بقاء): Secara zahiriyah kekalnya segala akhlak mulia. Hakikatnya kekal bersama Allah SWT
Fana’ (فناء): Secara zahiriah hilangnya segala akhlak buruk.Hakikatnya hilang kesedaran dan segala sifat manusia.
Ghaflah (غفلة): Lalai dari mengingati Allah SWT
Hal (حال): Keadaan dalaman yg dialami oleh seorang murid sebagai anugerah daripada Allah SWT seperti ikhlas
Hijab (حجاب): Halangan kerohanian
Himmah (همة): Keazaman/ Semangat
Jazbah (جذبة): Tarikan kerohanian kepada Allah
Kasyf (كشف):Tersingkapnya perkara ghaib kepada seseorang
Khalwat/ ‘Uzlah (خلوة/ عزلة): Menyendiri untuk berzikir dan mendekatkan diri kepada Allah
Khidmah (خدمة): Berbakti kepada shaykh
Ma’rifah (معرفة): Pengetahuan tentang Allah, dicapai secara kerohanian oleh pengamal tariqah dipilih oleh Allah
Maqam (مقام): Keadaan yang dialami oleh murid sebagai hasil daripada mujahadahnya seperti taubat
Mujahadah (مجاهدة): Usaha melawan hawa nafsu
Muraqabah (مراقبة): Menyedari bahwa Allah SWT. sentiasa memerhatinya
Murid/ Salik/ Sa-ir (مريد/ سالك/ سائر)- Gelaran atau istilah nama seseeorang yang mengambil jalan kesufian/ tariqat dengan bimbingan seorang shaykh
Musyahadah (مشاهدة): Menyaksikan keagungan Allah SWT.dengan hati
Shaykh/ Mursyid (شيخ/ مرشد): Pemimpin dan pembimbing dalam tarekat tasawwuf
Suhbah (صحبة): Bersahabat @ mendampingi shaykh
Tahalli (تحلي): Menghiasi diri dgn sifat yang baik
Tajalli (تجلي): Penyaksian keagungan Allah SWT dengan hati
Takhalli (تخلي): Penyucian diri daripada sifat buruk
Tariqah (طريقة): Jalan/ Cara khusus menuju Allah dan redhanya @ Institusi tasawwuf dipimpin oleh seorang shaykh
Tazkiyyah (تزكية): Penyucian jiwa
Zuhd (زهد): Meletakkan dunia hanya di tangan tidak di hati
Friday, October 23, 2009
Labbaikallahummalabbaik...
Selamat menunaikan ibadah haji kepada muslimin muslimat seluruh dunia, moga dikurniakan Allah haji yang mabrur. Amin.
Happy pilgrimage to all muslim worldwide, may Allah bless you with a mabrur hajj. Ameen.
Happy pilgrimage to all muslim worldwide, may Allah bless you with a mabrur hajj. Ameen.
Thursday, October 22, 2009
Shaykh Tengku Imam Ishak Rawa al-Khalidiyy
Imam Ishak Rawa Perintis Dokumentasi Ulama Rawa
Oleh WAN MOHD. SHAGHIR ABDULLAH
DUA Isnin berturut-turut yang lalu telah diperkenalkan dua tokoh ulama yang berasal dari Rao atau Rawa. Artikel ini pula adalah rangkaian yang tersebut dan merupakan bicara lanjut yang dibincangkan dalam Majlis Muzakarah Ahlus Sunah wal Jamaah di Raub, Pahang pada 18 Mac 2007 M/28 Safar 1428 H lalu.
Tokoh yang diperkenalkan ialah seorang yang gigih menyebarkan Tarekat Naqsyabandiyah Khalidiyah. Nama lengkap beliau mengikut salasilah ayahnya ialah Tuan Guru Imam Tengku Haji Ishak bin Tengku Muhammad Arif bin Tengku Tan Joleng Tujuan Saka Mas bin Tengku Merah Laut Silingkar Alam @ Limbang Laut keluarga Yang Dipertuan Muda Tanjung Alai, Mapat Tunggal, Rao, Sumatera Barat.
Sungguhpun masih banyak persoalan yang masih belum jelas, namun berdasarkan surat Zaffuan bin Haji Manap ar-Rawi al-Qadiriah kepada Pengkaji bertarikh 17 Ramadan 1427 H/20 Oktober 2006 M, keluarga tersebut ada pertalian dengan Syeikh Muhammad Murid Rawa.
Kata Zaffuan, “Keluarga Syeikh Murid ini juga mempunyai pertalian dengan keluarga Merah Mas, Yang Dipertuan Muda Tanjung Alai, Rao tetapi sayangnya peraturan sebenar masih belum dapat dihuraikan hingga kini.”
Saya simpulkan saja bahawa Imam Tengku Haji Ishak salah seorang daripada keluarga Rao atau Rawa dan besar baktinya mendokumenkan keluarga itu terutama di Malaysia.
Menurut surat Zaffuan itu lagi, “Punca utama manuskrip keluarga beliau (maksudnya keluarga Syeikh Muhammad Shalih Rawa, bererti juga semua keluarga) di Pahang ini pada asalnya adalah atas usaha orang tua kami yang dihormati lagi dimuliakan iaitu almarhum Tuan Guru Imam Haji Ishak bin Muhammad Arif al-Khalidi an- Naqsyabandi (1908-1992).”
Ibu Imam Haji Ishak bernama Hindun @ Nujmah binti Tengku Mahmud (keturunan Siak). Ibu Hindun @ Nujmah ialah Maryam berasal dari Kampung Teluk Pulai, Klang, Selangor. Imam Haji Ishak dilahirkan di Kampung Chemor, Ipoh, Perak pada tahun 1908 dan meninggal dunia tahun 1992.
Beliau menerima Tarekat Naqsyabandiyah daripada Syeikh Umar bin Haji Muhammad al-Khalidi an-Naqsyabandi (wafat tahun 1936) di Batu Pahat, Johor.
Guru Syeikh Umar pula ialah Syeikh Abdul Wahhab Rokan (lahir 1811, wafat tahun 1926). Menurut surat Zaffuan lagi: “Beliau adalah seorang guru agama dan pemimpin Tarekat Naqsyabandiyah yang terkenal di seluruh mukim Dong, Raub malah muridnya juga ramai yang datang dari luar Pahang.”
Dari perkataan “Beliau adalah seorang guru agama dan pemimpin Tarekat Naqsyabandiyah ..." perlu diberi ulasan bahawa perkara khilafiah (pertikaian pendapat) dalam Islam sangat banyak, termasuklah ada golongan yang menerima tarekat dan ada pula yang menolaknya. Bahkan lebih jauh daripada itu ada pihak-pihak tertentu yang membidaah dan mengkhurafatkannya.
Dalam segala persoalan dari dulu hingga sekarang, ada saja orang yang tidak pasti tentang sesuatu perkara selalu menyalahkan apa yang dia tidak tahu. Oleh itu pada pandangan saya, tidaklah bijaksana dan tidak adil seseorang itu menyalahkan pendapat orang lain sedangkan dia tidak mempelajari pendapat itu secara saksama, teliti dan mendalam kepada ahlinya. Demikian halnya dengan tarekat dalam tasauf telah berada dalam Islam sejak lama dan telah diamalkan oleh ramai ulama.
Selagi ramai ulama yang mengamalkannya dan terdapat hujah-hujah dalam kitab-kitab mereka, walaupun ada golongan yang menyalahkannya kita tidak patut mempertahankan pendapat atau pandangan sendiri. Apabila kita hidup bermasyarakat, tetapi hanya bertahan kepada pendapat atau pandangan sendiri, tidak menerima pendapat atau pandangan orang lain, boleh mengakibatkan keresahan masyarakat, kehidupan selalu tidak harmoni.
Oleh itu seseorang guru agama seperti Imam Haji Ishak yang mengamalkan tarekat seperti yang diriwayatkan ini, tidak perlu kita pertikaikan kerana sepanjang hayatnya mempunyai murid yang ramai dan diterima oleh masyarakat. Bagi saya, siapa saja mempunyai pendapat dan pandangan yang tidak menyalahi Islam marilah berjuang sehingga nyata kebajikan demi kepentingan umat.
Pendidikan
Setelah tamat sekolah Melayu (di Sekolah Melayu Dong, Raub) beliau mendalami ilmu agama secara khusus. Di antara guru-gurunya termasuklah dua orang ulama berikut iaitu Tuan Syeikh Kasyful Anwar (berasal dari Kalimantan). Beliau adalah seorang yang sangat alim dalam ilmu alat (nahu, sharaf, bayan, mantik, balaghah, badi’ dan sebagainya).
Tentang fiqh pula, Tuan Imam Haji Ishak belajar dengan Tuan Syeikh Muhammad Shalih bin Syeikh Haji Umar, ulama yang berasal dari Batu Pahat, Johor.
Di antara kitab-kitab yang dipelajari oleh Tuan Imam Haji Ishak ialah kitab-kitab tentang akidah Matn Jauharah at-Tauhid, Durr ats-Tsamin oleh Syeikh Daud bin Abdullah al-Fathani, Akidah an-Najin oleh Syeikh Zainal Abidin bin Muhammad al-Fathani. Dari tiga buah kitab ilmu akidah atau tauhid yang tersebut, dapat disimpulkan bahawa Tuan Imam Haji Ishak telah mempelajari ilmu yang sangat asas itu, sebuah matan dalam bahasa Arab (Matn Jauharah at-Tauhid) dan dua syarah dalam bahasa Melayu (Durr ats-Tsamin dan Akidah an-Najin).
Menurut tradisi pengajian Islam dunia Melayu zaman silam tidak terhenti setakat itu saja, biasanya untuk membolehkan seseorang itu bergelar alim dalam akidah Ahli Sunah wal Jamaah dan berkelayakan mengajar, mereka meneruskan pengajian kepada kitab-kitab dalam bahasa Arab peringkat syarah dan hasyiyah yang tinggi-tinggi serta banyak melakukan pengtelahan.
Tentang fikah ialah Sabil al-Muhtadin oleh Syeikh Muhammad Arsyad bin Abdullah al-Banjari, Furu’ al-Masail oleh Syeikh Daud bin Abdullah al-Fathani, dan al-Iqna’ kitab dalam Mazhab Syafie dalam bahasa Arab. Jika kita perhatikan tiga kitab yang tersenarai juga sebuah kitab dalam bahasa Arab (al-Iqna’) dan dua buah dalam bahasa Melayu (Sabil al-Muhtadin dan Furu’ al-Masail).
Kitab al-Iqna’ bukanlah sebuah kitab yang mendalam tetapi peringkat pertengahan sahaja. Namun ia dianggap memadai kerana termasuk dalam golongan kitab bercorak syarah bukan matan. Kitab Sabil al-Muhtadin kitab Melayu/Jawi yang cukup popular dalam pengajian Islam tradisional di seluruh dunia Melayu.
Dalam pengertian bahagian ibadat kitab Sabil al-Muhtadin termasuk kitab fiqh Syafieyah yang lengkap. Ada pun kitab Furu’ al-Masail juga dalam bahasa Melayu. Kitab ini membicarakan perkara yang furuk-furuk (cabang-cabang atau bahagian yang halus-halus). Hanya dua saja kitab Melayu/Jawi seperti demikian. Sebuah lagi ialah Kasyf al-Litsam karya Syeikh Zainal Abidin bin Muhammad al-Fathani.
Sungguh pun Tuan Imam Haji Ishak bukan dikenali sebagai seorang faqih (pakar fikah) tetapi beliau memahami banyak hal dalam fikah. Tambahan pula, beliau lebih banyak menceburi bidang Tarekat Naqsyabandiyah Khalidiyah tidaklah dapat dianggap beliau tidak memahami syariat. Memanglah sangat berbahaya apabila ada seseorang guru tarekat apabila tidak memahami syariat dan ilmu-ilmu yang lainnya.
Daripada sekian ramai penyebar Tarekat Naqsyabandiyah Khalidiyah di dunia Melayu seumpama Syeikh Ismail bin Abdullah al-Minankabawi, Syeikh Abdul Wahhab Rokan yang turun kepada Tuan Imam Haji Ishak, dan lain-lain yang faham syariat akhir-akhir ini, memang ada orang tertentu yang tidak faham syariat mengaku dirinya sebagai seorang Syeikh Mursyid.
Seseorang yang jahil tentang syariat adalah ditolak atau tidak diakui oleh ulama tasauf sendiri, apatah lagi ulama-ulama golongan lainnya.
Tentang tasauf ialah ar-Riayah li Huquqillah, Kasyf al-Mahjub, ar-Risalah al-Qusyairiyah. Semua kitab yang tersebut adalah dalam bahasa Arab. Hal yang tersebut bukan bererti Tuan Imam Haji Ishak tidak mengenali atau tidak mempelajari kitab-kitab tasauf bahasa Melayu kerana kitab-kitab tasauf pada zamannya masih muda masih banyak diajarkan oleh para ulama kita.
Di antara kitab tasauf bahasa Melayu yang pasti diketahui oleh Tuan Imam Haji Ishak ialah Hidayah as-Salikin dan Siyar as-Salikin. Kedua-duanya karya Syeikh Abdus Shamad al-Falimbani, Kitab Syarh Hikam yang berasal daripada karya Syeikh ‘Atha’ al-Askandari, Ad-Durr An-Nafis oleh Syeikh Muhammad Nafis al-Banjari dan lain-lain.
Di antara kitab tasauf Melayu yang sangat erat hubungannya dengan Tarekat Naqsyabandiyah Khalidiyah (tarekat yang diamal oleh Tuan Imam Haji Ishak) ialah Ar-Rahmah al-Habithah fi Ism az-Zat wa ar-Rabithah karya Syeikh Ismail bin Abdullah Naqsyabandi Khalidi al-Minankabawi.
Tentang hadis ialah Bahr al-Mazi oleh Syeikh Idris al-Marbawi, Shahih al-Bukhari, Shahih Muslim, Fath al-Bari. Dalam empat judul kitab hadis yang disenaraikan ini hanya satu judul saja yang diterjemahkan ke dalam bahasa Melayu (Bahr al-Mazi). Tiga judul lagi adalah dalam bahasa Arab (Shahih al-Bukhari, Shahih Muslim, Fath al-Bari). Daripada senarai tersebut ternyata Tuan Imam Haji Ishak juga belajar hadis.
Kitab-kitab dipelajari oleh Tuan Imam Haji Ishak seperti tersenarai di atas sudah cukup membuktikan bahawa beliau menguasai ilmu-ilmu Islam. Saya yakin bahawa beliau seorang yang rajin membaca. Hal ini kerana saya berkenalan dengan beliau tahun 1990 di mana beliau membawa dan menunjukkan sebuah kitab karya Syeikh Ahmad al-Fathani yang saya usahakan judul Shufi dan Wali Allah diterbitkan oleh Pustaka Aman Press, Kota Bharu, Kelantan.
Setelah beliau tahu saya tinggal di Kuala Lumpur, beliau datang ke rumah saya. Kitab tersebut dijadikan perantara perkenalan. Saya cukup kagum dengan Tuan Imam Haji Ishak kerana pada ketika itu beliau telah mempunyai murid yang ramai dan namanya cukup terkenal dalam lingkungan jemaah Tarekat Naqsyabandiyah Khalidiyah yang beliau pimpin. Namun beliau datang ke rumah saya yang jauh lebih muda daripadanya dan tidak masyhur pula.
Saya berkesimpulan Tuan Imam Haji Ishak adalah seorang warak dan zuhud yang tidak membesarkan diri. Sifat-sifat demikian adalah mengikuti jejak langkah para ulama sufi.
Sumbangan
Pada 1932 Tuan Imam Haji Ishak telah diberi tauliah imam oleh Sultan Abu Bakar (Sultan Pahang). Dalam usia 24 tahun, Tuan Imam Haji Ishak telah diberi kepercayaan menjadi imam di Masjid Lechar, Raub, Pahang Darul Makmur. Berbekalkan ilmu-ilmu keislaman yang dipelajarinya dari para ulama yang dipercayai, Tuan Imam Haji Ishak berjaya menyatupadukan penduduk di kampungnya.
Di samping itu, memimpin mereka berpandukan tuntutan Alus Sunah wal Jamaah.
Tuan Imam Haji Ishak juga adalah pengasas Surau Ihyaul Qulub yang pada mulanya dikenali dengan nama Surau Daerah Kampung Bangkin, Mukim Gali, Raub.
Nama Surau Ihyaul Qulub dimasyhurkan sewaktu sambutan Jubli Emas surau tersebut pada Oktober tahun 1990. Selain jasa serta sebahagian daripada sumbangan Tuan Imam Haji Ishak yang dapat dicatatkan, rasanya tidak dapat tidak jasanya sebagai penyusun salasilah keturunan Rao perlulah diakui. Walaupun masih banyak pertikaian pendapat serta beberapa perkara yang masih belum jelas, namun jasa Tuan Imam Haji Ishak sebagai perintis masyarakat keturunan Rao khususnya di Malaysia amat besar.
Mudah-mudahan jejak langkah beliau akan disusuli dengan bersungguh-sungguh oleh beberapa orang keturunan Rao atau Rawa yang datang kemudian.
Oleh WAN MOHD. SHAGHIR ABDULLAH
DUA Isnin berturut-turut yang lalu telah diperkenalkan dua tokoh ulama yang berasal dari Rao atau Rawa. Artikel ini pula adalah rangkaian yang tersebut dan merupakan bicara lanjut yang dibincangkan dalam Majlis Muzakarah Ahlus Sunah wal Jamaah di Raub, Pahang pada 18 Mac 2007 M/28 Safar 1428 H lalu.
Tokoh yang diperkenalkan ialah seorang yang gigih menyebarkan Tarekat Naqsyabandiyah Khalidiyah. Nama lengkap beliau mengikut salasilah ayahnya ialah Tuan Guru Imam Tengku Haji Ishak bin Tengku Muhammad Arif bin Tengku Tan Joleng Tujuan Saka Mas bin Tengku Merah Laut Silingkar Alam @ Limbang Laut keluarga Yang Dipertuan Muda Tanjung Alai, Mapat Tunggal, Rao, Sumatera Barat.
Sungguhpun masih banyak persoalan yang masih belum jelas, namun berdasarkan surat Zaffuan bin Haji Manap ar-Rawi al-Qadiriah kepada Pengkaji bertarikh 17 Ramadan 1427 H/20 Oktober 2006 M, keluarga tersebut ada pertalian dengan Syeikh Muhammad Murid Rawa.
Kata Zaffuan, “Keluarga Syeikh Murid ini juga mempunyai pertalian dengan keluarga Merah Mas, Yang Dipertuan Muda Tanjung Alai, Rao tetapi sayangnya peraturan sebenar masih belum dapat dihuraikan hingga kini.”
Saya simpulkan saja bahawa Imam Tengku Haji Ishak salah seorang daripada keluarga Rao atau Rawa dan besar baktinya mendokumenkan keluarga itu terutama di Malaysia.
Menurut surat Zaffuan itu lagi, “Punca utama manuskrip keluarga beliau (maksudnya keluarga Syeikh Muhammad Shalih Rawa, bererti juga semua keluarga) di Pahang ini pada asalnya adalah atas usaha orang tua kami yang dihormati lagi dimuliakan iaitu almarhum Tuan Guru Imam Haji Ishak bin Muhammad Arif al-Khalidi an- Naqsyabandi (1908-1992).”
Ibu Imam Haji Ishak bernama Hindun @ Nujmah binti Tengku Mahmud (keturunan Siak). Ibu Hindun @ Nujmah ialah Maryam berasal dari Kampung Teluk Pulai, Klang, Selangor. Imam Haji Ishak dilahirkan di Kampung Chemor, Ipoh, Perak pada tahun 1908 dan meninggal dunia tahun 1992.
Beliau menerima Tarekat Naqsyabandiyah daripada Syeikh Umar bin Haji Muhammad al-Khalidi an-Naqsyabandi (wafat tahun 1936) di Batu Pahat, Johor.
Guru Syeikh Umar pula ialah Syeikh Abdul Wahhab Rokan (lahir 1811, wafat tahun 1926). Menurut surat Zaffuan lagi: “Beliau adalah seorang guru agama dan pemimpin Tarekat Naqsyabandiyah yang terkenal di seluruh mukim Dong, Raub malah muridnya juga ramai yang datang dari luar Pahang.”
Dari perkataan “Beliau adalah seorang guru agama dan pemimpin Tarekat Naqsyabandiyah ..." perlu diberi ulasan bahawa perkara khilafiah (pertikaian pendapat) dalam Islam sangat banyak, termasuklah ada golongan yang menerima tarekat dan ada pula yang menolaknya. Bahkan lebih jauh daripada itu ada pihak-pihak tertentu yang membidaah dan mengkhurafatkannya.
Dalam segala persoalan dari dulu hingga sekarang, ada saja orang yang tidak pasti tentang sesuatu perkara selalu menyalahkan apa yang dia tidak tahu. Oleh itu pada pandangan saya, tidaklah bijaksana dan tidak adil seseorang itu menyalahkan pendapat orang lain sedangkan dia tidak mempelajari pendapat itu secara saksama, teliti dan mendalam kepada ahlinya. Demikian halnya dengan tarekat dalam tasauf telah berada dalam Islam sejak lama dan telah diamalkan oleh ramai ulama.
Selagi ramai ulama yang mengamalkannya dan terdapat hujah-hujah dalam kitab-kitab mereka, walaupun ada golongan yang menyalahkannya kita tidak patut mempertahankan pendapat atau pandangan sendiri. Apabila kita hidup bermasyarakat, tetapi hanya bertahan kepada pendapat atau pandangan sendiri, tidak menerima pendapat atau pandangan orang lain, boleh mengakibatkan keresahan masyarakat, kehidupan selalu tidak harmoni.
Oleh itu seseorang guru agama seperti Imam Haji Ishak yang mengamalkan tarekat seperti yang diriwayatkan ini, tidak perlu kita pertikaikan kerana sepanjang hayatnya mempunyai murid yang ramai dan diterima oleh masyarakat. Bagi saya, siapa saja mempunyai pendapat dan pandangan yang tidak menyalahi Islam marilah berjuang sehingga nyata kebajikan demi kepentingan umat.
Pendidikan
Setelah tamat sekolah Melayu (di Sekolah Melayu Dong, Raub) beliau mendalami ilmu agama secara khusus. Di antara guru-gurunya termasuklah dua orang ulama berikut iaitu Tuan Syeikh Kasyful Anwar (berasal dari Kalimantan). Beliau adalah seorang yang sangat alim dalam ilmu alat (nahu, sharaf, bayan, mantik, balaghah, badi’ dan sebagainya).
Tentang fiqh pula, Tuan Imam Haji Ishak belajar dengan Tuan Syeikh Muhammad Shalih bin Syeikh Haji Umar, ulama yang berasal dari Batu Pahat, Johor.
Di antara kitab-kitab yang dipelajari oleh Tuan Imam Haji Ishak ialah kitab-kitab tentang akidah Matn Jauharah at-Tauhid, Durr ats-Tsamin oleh Syeikh Daud bin Abdullah al-Fathani, Akidah an-Najin oleh Syeikh Zainal Abidin bin Muhammad al-Fathani. Dari tiga buah kitab ilmu akidah atau tauhid yang tersebut, dapat disimpulkan bahawa Tuan Imam Haji Ishak telah mempelajari ilmu yang sangat asas itu, sebuah matan dalam bahasa Arab (Matn Jauharah at-Tauhid) dan dua syarah dalam bahasa Melayu (Durr ats-Tsamin dan Akidah an-Najin).
Menurut tradisi pengajian Islam dunia Melayu zaman silam tidak terhenti setakat itu saja, biasanya untuk membolehkan seseorang itu bergelar alim dalam akidah Ahli Sunah wal Jamaah dan berkelayakan mengajar, mereka meneruskan pengajian kepada kitab-kitab dalam bahasa Arab peringkat syarah dan hasyiyah yang tinggi-tinggi serta banyak melakukan pengtelahan.
Tentang fikah ialah Sabil al-Muhtadin oleh Syeikh Muhammad Arsyad bin Abdullah al-Banjari, Furu’ al-Masail oleh Syeikh Daud bin Abdullah al-Fathani, dan al-Iqna’ kitab dalam Mazhab Syafie dalam bahasa Arab. Jika kita perhatikan tiga kitab yang tersenarai juga sebuah kitab dalam bahasa Arab (al-Iqna’) dan dua buah dalam bahasa Melayu (Sabil al-Muhtadin dan Furu’ al-Masail).
Kitab al-Iqna’ bukanlah sebuah kitab yang mendalam tetapi peringkat pertengahan sahaja. Namun ia dianggap memadai kerana termasuk dalam golongan kitab bercorak syarah bukan matan. Kitab Sabil al-Muhtadin kitab Melayu/Jawi yang cukup popular dalam pengajian Islam tradisional di seluruh dunia Melayu.
Dalam pengertian bahagian ibadat kitab Sabil al-Muhtadin termasuk kitab fiqh Syafieyah yang lengkap. Ada pun kitab Furu’ al-Masail juga dalam bahasa Melayu. Kitab ini membicarakan perkara yang furuk-furuk (cabang-cabang atau bahagian yang halus-halus). Hanya dua saja kitab Melayu/Jawi seperti demikian. Sebuah lagi ialah Kasyf al-Litsam karya Syeikh Zainal Abidin bin Muhammad al-Fathani.
Sungguh pun Tuan Imam Haji Ishak bukan dikenali sebagai seorang faqih (pakar fikah) tetapi beliau memahami banyak hal dalam fikah. Tambahan pula, beliau lebih banyak menceburi bidang Tarekat Naqsyabandiyah Khalidiyah tidaklah dapat dianggap beliau tidak memahami syariat. Memanglah sangat berbahaya apabila ada seseorang guru tarekat apabila tidak memahami syariat dan ilmu-ilmu yang lainnya.
Daripada sekian ramai penyebar Tarekat Naqsyabandiyah Khalidiyah di dunia Melayu seumpama Syeikh Ismail bin Abdullah al-Minankabawi, Syeikh Abdul Wahhab Rokan yang turun kepada Tuan Imam Haji Ishak, dan lain-lain yang faham syariat akhir-akhir ini, memang ada orang tertentu yang tidak faham syariat mengaku dirinya sebagai seorang Syeikh Mursyid.
Seseorang yang jahil tentang syariat adalah ditolak atau tidak diakui oleh ulama tasauf sendiri, apatah lagi ulama-ulama golongan lainnya.
Tentang tasauf ialah ar-Riayah li Huquqillah, Kasyf al-Mahjub, ar-Risalah al-Qusyairiyah. Semua kitab yang tersebut adalah dalam bahasa Arab. Hal yang tersebut bukan bererti Tuan Imam Haji Ishak tidak mengenali atau tidak mempelajari kitab-kitab tasauf bahasa Melayu kerana kitab-kitab tasauf pada zamannya masih muda masih banyak diajarkan oleh para ulama kita.
Di antara kitab tasauf bahasa Melayu yang pasti diketahui oleh Tuan Imam Haji Ishak ialah Hidayah as-Salikin dan Siyar as-Salikin. Kedua-duanya karya Syeikh Abdus Shamad al-Falimbani, Kitab Syarh Hikam yang berasal daripada karya Syeikh ‘Atha’ al-Askandari, Ad-Durr An-Nafis oleh Syeikh Muhammad Nafis al-Banjari dan lain-lain.
Di antara kitab tasauf Melayu yang sangat erat hubungannya dengan Tarekat Naqsyabandiyah Khalidiyah (tarekat yang diamal oleh Tuan Imam Haji Ishak) ialah Ar-Rahmah al-Habithah fi Ism az-Zat wa ar-Rabithah karya Syeikh Ismail bin Abdullah Naqsyabandi Khalidi al-Minankabawi.
Tentang hadis ialah Bahr al-Mazi oleh Syeikh Idris al-Marbawi, Shahih al-Bukhari, Shahih Muslim, Fath al-Bari. Dalam empat judul kitab hadis yang disenaraikan ini hanya satu judul saja yang diterjemahkan ke dalam bahasa Melayu (Bahr al-Mazi). Tiga judul lagi adalah dalam bahasa Arab (Shahih al-Bukhari, Shahih Muslim, Fath al-Bari). Daripada senarai tersebut ternyata Tuan Imam Haji Ishak juga belajar hadis.
Kitab-kitab dipelajari oleh Tuan Imam Haji Ishak seperti tersenarai di atas sudah cukup membuktikan bahawa beliau menguasai ilmu-ilmu Islam. Saya yakin bahawa beliau seorang yang rajin membaca. Hal ini kerana saya berkenalan dengan beliau tahun 1990 di mana beliau membawa dan menunjukkan sebuah kitab karya Syeikh Ahmad al-Fathani yang saya usahakan judul Shufi dan Wali Allah diterbitkan oleh Pustaka Aman Press, Kota Bharu, Kelantan.
Setelah beliau tahu saya tinggal di Kuala Lumpur, beliau datang ke rumah saya. Kitab tersebut dijadikan perantara perkenalan. Saya cukup kagum dengan Tuan Imam Haji Ishak kerana pada ketika itu beliau telah mempunyai murid yang ramai dan namanya cukup terkenal dalam lingkungan jemaah Tarekat Naqsyabandiyah Khalidiyah yang beliau pimpin. Namun beliau datang ke rumah saya yang jauh lebih muda daripadanya dan tidak masyhur pula.
Saya berkesimpulan Tuan Imam Haji Ishak adalah seorang warak dan zuhud yang tidak membesarkan diri. Sifat-sifat demikian adalah mengikuti jejak langkah para ulama sufi.
Sumbangan
Pada 1932 Tuan Imam Haji Ishak telah diberi tauliah imam oleh Sultan Abu Bakar (Sultan Pahang). Dalam usia 24 tahun, Tuan Imam Haji Ishak telah diberi kepercayaan menjadi imam di Masjid Lechar, Raub, Pahang Darul Makmur. Berbekalkan ilmu-ilmu keislaman yang dipelajarinya dari para ulama yang dipercayai, Tuan Imam Haji Ishak berjaya menyatupadukan penduduk di kampungnya.
Di samping itu, memimpin mereka berpandukan tuntutan Alus Sunah wal Jamaah.
Tuan Imam Haji Ishak juga adalah pengasas Surau Ihyaul Qulub yang pada mulanya dikenali dengan nama Surau Daerah Kampung Bangkin, Mukim Gali, Raub.
Nama Surau Ihyaul Qulub dimasyhurkan sewaktu sambutan Jubli Emas surau tersebut pada Oktober tahun 1990. Selain jasa serta sebahagian daripada sumbangan Tuan Imam Haji Ishak yang dapat dicatatkan, rasanya tidak dapat tidak jasanya sebagai penyusun salasilah keturunan Rao perlulah diakui. Walaupun masih banyak pertikaian pendapat serta beberapa perkara yang masih belum jelas, namun jasa Tuan Imam Haji Ishak sebagai perintis masyarakat keturunan Rao khususnya di Malaysia amat besar.
Mudah-mudahan jejak langkah beliau akan disusuli dengan bersungguh-sungguh oleh beberapa orang keturunan Rao atau Rawa yang datang kemudian.
Monday, October 19, 2009
Profile of Shaykh Dr. Jahid Sidek al-Khalidiyy
Shaykh Dr Hj Jahid Hj Sidek was born at February 11, 1940/ Muharam 2, 1395H at Batu Pahat, Johor. He got his early education at National School (finished Standard 6), Special Class at Johor’s Religious School, and Arabic School of Keluang, Johor. He then, was educated at Islamic College of Kelang, Selangor, he sucsessfully obtained Islamic College Highest Certificate there (1958-1963). After that he began his career as a teacher at English Secondary School of Jasin, Malacca (1964-1968). Shaykh continued his quest for knowledge at the well known University of Malaya (UM) (1969-1971). In 1972, he once again chose to be a teacher, this time at Tengku Temenggong Ahmad, a secondary school located in Muar, Johor. After 2 years teaching, he started his academical life as lecturer at University of Malaya (1974). He obtained his M.A from UM in Usul Fiqh (1975). Shaykh was appointed as Associate Professor in 1992, later on he was awarded Phd in Tasawwuf (1993). He has been invited to attend World Sufi Orders (Tariqah) Convention at Libya. He also been awarded an ‘Ilmiyyah Certificate (as recognition for his in depth knowledge) by Shaykh Dr. ‘Ali Jumu’ah, the Grand Mufti of Egypt.
Shaykh is also a prolific writer, his writing can be found in various Islamic disciplines. Even after retirement he is still writing untill now. Among his books are:
1. Shaikh dalam Ilmu Tarikat (Shaykh in Tariqah Discipline)
2. Kedudukan Qiyas Dalam Perundangan Islam (The Position of Qiyas in Islamic Law)
3. Berpawang Dan Bersahabat Dengan Jin Daripada Perspektif Islam (The Practice of Shaman and Companinionship with Genie According to Islamic Perspective)
4. Membentuk Jiwa Sufi (Instilling a Sufi’s Soul. A Malay translation of Tanwirul Qulub, Shaykh Muhammad Amin al-Kurdiyy al-Khalidiyy)
5. Strategi Menjawab Sejarah Islam (A Strategy to Answering Islamic History)
6. Tokoh Dan Peristiwa Penting Sejarah Islam (Figures and Significant Events in Islamic History)
7. Dhiaul Iman Fi Thariq ar-Rahman (Malay Translation)
Shaykh Dr. Jahid has also written and presented more than 50 academic paper concering tariqah and tasawwuf internationally and locally. Among others:
1. Perkembangan Tarekat Naqsyabandiah Di Malaysia (The Development of Naqsyabandiyyah Order in Malaysia, Libya)
2. Kepentingan Tasawwuf Dalam Peningkatan Ilmu Dan Amal (The Importance of Tasawwuf in Worship and Knowledge Enhancement, Mesir)
3. Penyakit-Penyakit Hati: Punca dan Kaedah Rawatannya Menurut Prinsip Tasawwuf (Heart Illnesses: The Factors and Treatment Methods According to Tasawwuf Principles)
4. Dhikrullah: Antara Sunnah Dan Bid’ah (Dhikrullah: Between Sunnah and Bid’ah)
5. Salah Faham Terhadap Shaikh Dan Murid Dalam Tarekat Tasawwuf (Misconceptions on Shaykh and Murid in Sufi Order)
6. Hubungan Tasawwuf Dengan Sunnah, Kepentingan dan Sumbangan Tokoh-Tokoh Sufi Dalam Pembinaan Tamadun (The Relation of Tasawwuf and Sunnah, The Importance and The Contribution of Sufi Figures in Constructing Civilization)
7. Kedudukan dan Kepentingan Tarekat Dalam Islam (The Position and Significance of Tariqah in Islam)
Drived by his passion towards tasawwuf he has initiated into 3 tariqah, Ahmadiyyah, Qadiriyyah and Naqsyabandiyyah Khalidiyyah. He is the Mursyid of Naqsyabandiyyah Khalidiyyah order in Malaysia. His disciples came from various status and professions. His Suluk Centers are Madrasah Babul-Khairat at Johor Baharu, Johor and Madarasah Manaratul-Ilmi at Kauantan, Pahang.
Shaykh also has developed an Islamic treatment method known as Islamic Reflexology. His clinic is known as Pusat Rawatan Islam Manarah, PRIM. Shaykh also has established Istana Budi in 2009 to treat and rehabilitate Muslim AIDS patients. In the meantime there are 20 patients placed there. Istana Budi is located at the PRIM clinic.
He is actively involved in society activity as a local Muslim leader by developing and dealing with Islamic affairs especially related to mosque, surau (small prayer building) and religious school. He was appointed as the Nazir (Inspectorate) of Nurul Yaqin Mosque, 1988-2006 (at Kg. Melayu Sri Kundang, where he live untill the present time). He was also been appointed as the Chairman of Primary Religious School in 1988. Due to his effort and sincerity in guiding and developing society, he was also been appointed as the Chairman of an NGO namely Persatuan Kebajikan Bina Budi Malaysia, BUDI. BUDI is actively involves in numerous educational and social activities nationwide. This organization was registered in 2006. He was also appointed as a committee of Negeri Sembilan’s Jilsah Turuq Sufiyyah (The Council of Sufi Orders), established to assure all the tariqah is in accordance with Syari’ah and prevent any misled tariqah development.
Shaykh is committed in explaining and promoting sound tasawwuf and tariqah throughout the country. He delivers classes and paperwork in order to do so around Malaysia especially in Selangor, Kuala Lumpur, Negeri Sembilan, Pahang and Terengganu.
Reference:
Shaykh Dr. Jahid Sidek .2007. Membentuk Jiwa Sufi. Malay translation of Tanwirul Qulub. Selangor: Al-Falah Publication.
N.A. 16 September 2009. Biodata Tuan Guru Dr. Hj Jahid. www.drjahid.com/bio.htm
N.A. 24 September 2009. Profil Yang DiPertua BUDI. www.dakwahbudi.blogspot.com
Profil Shaykh Dr. Jahid Sidek al-Khalidiyy
Shaykh Dr Hj Jahid Hj Sidek dilahirkan pada 11 Februari 1940M bersamaan 2 Muharam 1359H di Batu Pahat, Johor. Pendidikan awalnya ialah tamat darjah 6 Sekolah Kebangsaan, darjah khas sekolah agama Johor dan sekolah Arab Keluang, Johor. Beliau kemudiannya menuntut di Kolej Islam Klang hingga mendapat Sijil Tertinggi Kolej Islam pada tahun 1958-1963. Selepas itu beliau mumulakan karier sebagai guru di Sekolah Menengah Inggeris Jasin, Melaka pada 1964-1968. Pada tahun 1969- 1971 beliau melanjutkan pengajian ke Universiti Malaya. Pada tahun 1972 pula menjadi guru di Sekolah Menengah Tengku Temenggong Ahmad Muar. Beliau menjadi pensyarah di Universiti Malaya pada 1974. Pada 1975 pula beliau mendapat ijazah Sarjana dari Universiti Malaya dalam bidang Usul Fiqh. Dilantik menjadi Prof. Madya di Jabatan Pengajian Islam, Fakulti Sastera, Universiti Malaya pada tahun 1992. Seterusnya dikurniakan ijazah Doktor Falsafah dalam bidang tasawuf pada tahun 1993. Beliau bersara pada akhir tahun 1995. Beliau pernah dijemput menghadiri majlis perjumpaan tariqat sedunia. Beliau juga menerima ijazah ilmiah dari Mufti Mesir, Shaykh Dr. Ali Jumuah.
Shaykh juga giat menulis buku dalam pelbagai bidang ilmu-ilmu Islam. Antara karyanya adalah:
1. Shaikh Dalam Ilmu Tarikat
2. Kedudukan Qiyas Dalam Perundangan Islam
3. Berpawang Dan Bersahabat Dengan Jin Daripada Perspektif Islam
4. Membentuk Jiwa Sufi (Terjemahan Tanwirul Qulub, Shaykh Muhammad Amin al-Kurdiyy al-Khalidiyy
5. Strategi Menjawab Sejarah Islam
6. Tokoh Dan Peristiwa Penting Sejarah Islam
7. Dhiaul Iman Fi Thariq ar-Rahman (Terjemahan)
Shaykh Dr Jahid juga telah menulis dan membentang 50 kertas kerja mengenai tareqat dan tasawuf di peringkat kebangsaan dan antarabangsa. Antaranya ialah:
1. Perkembangan Tarekat Naqsyabandiah Di Malaysia (Libya)
2. Kepentingan Tasawwuf Dalam Peningkatan Ilmu Dan Amal (Mesir)
3. Penyakit-Penyakit Hati: Punca dan Kaedah Rawatannya Menurut Prinsip Tasawwuf
4. Dhikrullah: Antara Sunnah Dan Bid’ah
5. Salah Faham Terhadap Shaikh Dan Murid Dalam Tarekat Tasawwuf
6. Hubungan Tasawwuf Dengan Sunnah, Kepentingan dan Sumbangan Tokoh-Tokoh Sufi Dalam Pembinaan Tamadun
7. Kedudukan dan Kepentingan Tarekat Dalam Islam
Dorongan minat yang mendalam telah membawa beliau mempelajari dan beramal dengan tiga tarekat, iaitu Ahmadiyyah, Qadiriyyah dan Naqsyabandiyyah Khalidiyyah. Beliau menjadi Shaykh Mursyid dalam tariqat Naqsyabandiyyah Khalidiyyah. Murid-murid beliau terdiri dari pelbagai lapisan masyarakat. Rumah suluknya ialah Madrasah Babul-Khairat di Johor Baharu dan Madrasah Manaratul-ilmi di Kuantan, Pahang.
Beliau bergiat aktif dalam masyarakat sebagai pemimpin Islam setempat dengan usaha membangunkan hal ehwal agama Islam seperti surau, masjid dan sekolah agama. Beliau telah dilantik sebagai Nazir Masjid Nurul Yaqin Kg Melayu Sri Kundang 1988 – 2006 dan Pengerusi Sekolah Rendah Agama 1988. Usaha dan kegigihan beliau dalam pengislahan masyarakat direalisasikan apabila dilantik sebagai Pengerusi Persatuan Kebajikan Bina Budi Malaysia (BUDI) yang telah mengembangkan sayap bergerak di seluruh Malaysia dengan sokongan ahli persatuan yang aktif dalam pelbagai aktiviti berbentuk pendidikan dan kemasyarakatan, badan NGO telah di daftarkan pada tahun 2006. Beliau juga adalah salah seorang ahli Jilsah Turuq Sufiyah Jabatan Mufti Negeri Sembilan.
Shaykh Dr Jahid juga telah mengasaskan kaedah rawatan Islam yang dikenali sebagai Refleksologi Islam. Pusat rawatan atau klinik beliau dikenali sebagai Pusat Rawatan Islam Manarah (PRIM).
Di bawah persatuan BUDI, Shaykh telah mengasaskan Istana Budi pada tahun 2009. Istana Budi memfokuskan program pemulihan dan rawatan pesakit-pesakit AIDS yang beragama Islam, buat masa ini terdapat lebih kurang 20 orang pesakit. Istana Budi ditempatkan di klinik PRIM.
Beliau gigih menerangkan dan mempromosi tasawwuf dan tariqat ke seluruh tanah air. Beliau menyampaikan kuliah dan kertas kerjanya di seluruh negara terutamanya di Selangor, Kuala Lumpur, Negeri Sembilan, Pahang dan Terengganu.
Rujukan
Shaykh Dr. Jahid Sidek .2007. Membentuk Jiwa Sufi. Terjemahan. Selangor: Al-Falah Publication.
N.A. 16 September 2009. Biodata Tuan Guru Dr. Hj Jahid. www.drjahid.com
N.A. 24 September 2009. Profil Yang DiPertua BUDI. www.dakwahbudi.blogspot.com
Subscribe to:
Posts (Atom)